μερικές σκέψεις για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας

Την Κυριακή που μας πέρασε είχα την ευκαιρία να βρεθώ με μία παρέα ανθρώπων που εργάζονται σε σημαντικές θέσεις στον χώρο των τηλεπικοινωνιών. Πάνω από μπύρα και φαγητό λοιπόν, η συζήτηση ήρθε κάποια στιγμή και στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας.

Πριν συνεχίσω, να διευκρινίσω ότι σε καμία περίπτωση δεν είμαι ειδικός στα θέματα αυτά. Αλλά νομίζω ότι οι σκέψεις μου, έχουν κάποια βάση, όσο και αν αγνοώ τις τεχνολογικές, οικονομικές και επιχειρηματικές ιδιαιτερότητες του χώρου. Τις μοιράζομαι μαζί σας (τώρα που τις έχω φρέσκιες) και διορθώστε με όσοι ξέρετε καλύτερα.

Πάνω στην συζήτηση λοιπόν τους είπα ότι έχουν χτίσει μία τόσο κλειστή βιομηχανία που δεν επιτρέπουν σε καινοτόμες ιδέες να εμφανιστούν και να δώσουν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους. Για παράδειγμα, έχουν ένα σωρό πληροφορίες στις οποίες αν έδιναν πρόσβαση σε τρίτους ίσως να έβλεπαν προϊόντα που τελικά θεωρήθηκαν αποτυχημένα να πετυχαίνουν.

Το δικό μου προσωπικό παράδειγμα, ήταν όταν κάπου στο 2000 θέλαμε να προσφέρουμε (μέσω μίας εταιρείας στην οποία συμμετείχα) τουριστικές υπηρεσίες μέσω του (τότε πολύ “hot”) WAP. Οι υπηρεσίες που θα προσφέραμε θα είχαν 100πλάσια χρηστικότητα και αξία αν μπορούσαμε να γνωρίζουμε πού βρίσκεται ο χρήστης (πληροφορία που έχει η εκάστοτε εταιρεία κινητής, αφού γνωρίζει την κυψέλη που χηρσιμοποιεί). Αδύνατο. Ίσως το ίδιο πρόβλημα να αντιμετώπισαν και δεκάδες άλλοι devepolers και επιχειρηματίες με αποτέλεσμα να μην δούμε ποτέ αυτό που ίσως να ήταν το killer app για WAP. (το οποίο WAP θεωρήθηκε τελικά αποτυχία).

Σκέφτομαι πόσα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν αν ένας developer είχε πρόσβαση σε πληροφορίες “σχετικής απόστασης” (δικός μου όρος, φαντάζομαι ότι κάπως θα το ονομάζουν), όπως για παράδειγμα κάποιο τρόπο να μιλήσει το κινητό μου σε άλλα κινητά στην ίδια κυψέλη ή να γνωρίζει πόσα κινητά είναι σε κάθε κυψέλη ή πόσες κυψέλες “απέχει” ένα συγκεκριμένο κινητό από το δικό μου. Μπορώ να κατεβάσω δεκάδες ιδέες με εφαρμογές από marketing, dating και gaming μέχρι εφαρμογές για την κίνηση στους δρόμους και την πιθανότητα να βρω δωμάτιο σήμερα σε ένα συγκεκριμένο νησί ή να δω που είναι το παιδί μου! (Οι περισσότερες, φαντάζομαι άχρηστες ή χωρίς σημασία, αλλά, δεν μπορεί, αν είχαν όλοι τα αντίστοιχα APIs στα χέρι τους, σίγουρα θα έβγαιναν και μερικές καλές και πετυχημένες εφαρμογές). Αλλά όχι, όλα αυτά τα κρατάνε “κλειδωμένα” στα data centers τους (συχνά με την δικαιολογία της προστασίας προσωπικών δεδομένων, που βέβαια θα μπορούσε να λυθεί τεχνικά πολύ εύκολα).

Βέβαια, θα σου πουν ότι “αν έχεις μία ιδέα, έλα να την συζητήσουμε”. Παραβλέπουν όμως ότι ο κάθε “vrypan”, είναι πρακτικά αδύνατο να φτάσει να μιλήσει με την Cosmote, την Vodafone ή την TIM για την νέα ιδέα που έχει. Μαζί τους θα μιλήσει μόνο μία μεγάλη εταιρεία. Αλλά και πάλι, αν η ιδέα είναι πραγματικά καινοτόμα, το λογικό είναι κάποιος που είναι estabished στον χώρο να μην την αναγνωρίσει (πιστεύετε ότι οι ιδρυτές της google ή του amazon θα είχαν καμία τύχη μιλώντας στους ISPs της εποχής για “διαφημισούλες με μερικές λέξεις μόνο” ή για “on-line βιβλιοπωλείο”;) Και στο κάτω-κάτω, πώς να φτιάξει έστω και demo χωρίς καμία πρόσβαση;

Άσε που βάζουν το θέμα του revenue sharing. Θα σου επιτρέψουν να υλοποιήσεις την ιδέα σου μόνο αν έχουν και αυτοί μερίδιο στο κέρδος σου. Παραβλέπουν ότι μία πετυχημένη ιδέα θα αποτελεί added value στις υπηρεσία τους, θα κάνει τον καταναλωτή να τις χρησιμοποιεί περισσότερο. Το revenue sharing αποτελεί συχνά αποτρεπτικό παράγοντα αφού από την μία μειώνει δραματικά τα περιθώρια κέρδους αυτού που έχει την ιδέα και από την άλλη “κόβει” τις πολλές μικρές ιδέες που ίσως η κάθε μία να ήταν πετυχημένη στον χώρο της, αλλά δεν έχουν το απαραίτητο μέγεθος η κάθε μία από μόνη της για να δικαιολογήσουν να ασχοληθεί με αυτές μία telco (και μόνο το κόστος της γραφειοκρατίας τους δεν δικαιολογεί να ασχοληθούν με μία ιδέα που θα τους αποφέρει 100 ή 500 Ευρώ τον μήνα)

Η σύγκριση με το internet είναι αναπόφευκτη. Γιατί οι καινοτομίες που εμφανίζονται εκεί δεν εμφανίζονται με τον ίδιο ρυθμό στα κινητά; Διότι στο internet όλοι έχουν ανοικτή πρόσβαση και με βάση κάποια γνωστά πρωτόκολλα μπορούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξή του χωρίς να ζητάνε την άδεια κανενός -κατά τα άλλα, η κινητή τηλεφωνία έχει πολύ ελκυστικά πλεονεκτήματα σαν “πλατφόρμα”.

Θεωρώ ότι αν οι εταιρείες κινητής ακολουθούσαν μία πιο “ανοικτή” στρατηγική, θα γινόντουσαν το κέντρο ενός οικοσυστήματος καινοτομίας από το οποίο θα είχαν να κερδίσουν πάρα πολλά. Από την άλλη, αν δεν το κάνουν, θεωρώ ότι θα αρχίσουν να αισθάνονται όλο και περισσότερο την πίεση τεχνολογιών που βασίζονται σε “εναλλακτικούς” διακομιστές δεδομένων και φωνής (λέγε με internet+wifi).

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα starbucks στην Αμερική. Η συμφωνία που έκαναν με την apple επιτρέπει στους κατόχους iPhone να αγοράσουν μέσω wifi από το iTunes Store το κομμάτι που ακούγεται στο κατάστημα την συγκεκριμένη στιγμή. Πριν από 3-4 χρόνια θα λέγαμε ότι μία τέτοια υπηρεσία μπορεί να παρέχει κάποιος μόνο σε συνεργασία με ένα πάροχο κινητής τηλεφωνίας. Ακούω ότι κάτι τέτοιο ενδιαφέρεται να κάνει η Podshow Inc στην Βρετανία σε συνεργασία με μία άλλη αλυσίδα καταστημάτων. Είμαι σίγουρος ότι τους επόμενους μήνες θα δούμε αρκετά τέτοια παραδείγματα.

22 Responses to μερικές σκέψεις για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας

  1. Θανάσης Δεληγιάννης says:

    Εδώ ακριβώς είναι που είναι ιδιαίτερα χρήσιμος ο ρόλος των spin-offs των πανεπιστημίων, των incubators κτλ. Μπορούν να πάρουν μεγαλύτερο ρίσκο ακόμη και στις περιπτώσεις που διαχειρίζονται χρήματα ιδιωτών και χορηγών.

    Οι περισσότερες εταιρίες κάποιου μεγέθους μάλλον προτιμούν τελικά να “αγοράζουν” καινοτομία αφού έχει ωριμάσει λίγο :-)

    Εξαίρεση όσες διατηρούν φυσικά τα δικά τους labs (το παλιό PARC, τα HP labs και ένα κάρο άλλα).

  2. Pingback: buzz

  3. Vpan δέν εισαι μακριά απ την αληθεια μια και το “walled garden” είναι μείζων θέμα για μας. Φυσικά, δέν είμαστε 100% ελεύθερη ναποφασίσουμε μια και μπλεκονται κανονιστηκές αρχές, μέτοχοι, ROI/installed base, και αλλα θέματα. Πάντως, να ξέρεις οτι υπάρχουν και τα developers zones/mobility world που εχει και η ericsson και η Nokia οπου οι σκέψεις σου μπορούν να βρούν εδαφος.

  4. Lida says:

    Πάντως, να ξέρεις οτι υπάρχουν και τα developers zones/mobility world που εχει και η ericsson και η Nokia οπου οι σκέψεις σου μπορούν να βρούν εδαφος.

    Και οχι μονο

  5. cosmix says:

    Υπάρχουν δυο ειδών υπηρεσίες.

    Αυτές που υποστηρίζονται από την υπάρχουσα τεχνολογία και έρχονται να καλύψουν κάποιο κενό ή ανάγκη των ανθρώπων και αυτές που υποστηρίζονται από τους παροχείς και έρχονται να επιβληθούν, σε κάποιες περιπτώσεις απαιτώντας περιθωριακές εξελίξεις στη τεχνολογία.

    Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας στη χώρα μας (αλλά και αλλού) προωθούν ανελέητα το δεύτερο είδος υπηρεσιών, ενώ αγνοούν το πρώτο. Εδώ και πολλά χρόνια, ενώ παράλληλα αγνοούν τη τάση προς ενοποίηση των υπηρεσιών, προσπαθούν — σπαταλώντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε διαφημίσεις — να προωθήσουν υπηρεσίες που ο κόσμος ούτε θέλει ούτε χρειάζεται.

    Κλασσικό — πλέον — παράδειγμα αποτελεί η σύγκριση του SMS με το MMS. Το ‘Vodafone Live!’ (και όλες οι αντίστοιχες branded υπηρεσίες δεδομένων) με τη διάθεση σύνδεσης στο διαδίκτυο. Τα branded (και crippled) τηλέφωνα σε σχέση με τα εργοστασιακά.

    Από τα παραπάνω επιχειρήματα κρατώ το εξής: οι εταιρίες μπορούν και θέλουν να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους. Αυτό είναι βέβαιο πως θα συμβεί όταν αφουγκραστούν τους πελάτες τους, όταν σκέφονται έξυπνα και όταν αγκαλιάζουν τη τεχνολογία. Οι παροχείς κινητής τηλεφωνίας οφείλουν να καταλάβουν πως ακόμη και ως παροχείς μπορούν να βγάλουν αρκετά χρήματα, χωρίς να χρειάζεται να είναι πωλητές μουσικής, ή ταινιών, ή τρίτων υπηρεσιών. Μέχρι σήμερα οι εν λόγω εταιρίες στη χώρα μας έχουν επιδείξει απίστευτη (για τη θέση τους) αδιαφορία/άγνοια των προτιμήσεων της αγοράς, των trends της τεχνολογίας και της στρατηγικής ανάγκης για δημιουργία ενός υγειόυς δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών.

    Πολύ φοβούμαι πως — όπως συνέβη με τόσες άλλες υπηρεσίες — έτσι και με τη περίπτωση του φθηνού γρήγορου internet μέσω κυψελωτής διασύνδεσης θα αργήσει να μας έρθει, όχι γιατί δεν υπάρχει η τεχνολογία, αλλά γιατί δεν υπάρχει η θέληση ή η επιχειρηματική ευφυία που απαιτείται — αντίστοιχη νοητική καθυστέρηση και έλλειψη επαγγελματισμού παρατηρείται και στις εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας φυσικά. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρίες μου θυμίζουν έντονα την AOL των 1990ς — αδιαφορούμε για το τι υπάρχει εκεί έξω, παρέχουμε δικές μας πανάκριβες και ως επι το πλείστον υποδεέστερες υπηρεσίες μέχρις ότου να μην έχουμε άλλη επιλογή. Θα περίμενε κανείς να είχαν μάθει το μάθημά τους…

  6. philos says:

    Πολύ μεγαλο και ενδιαφέρον θέμα και πολύ σωστες οι σκέψεις σας vrypan και cosmix.
    Το μόνο σίγουρο είναι αυτο που ισχύει σε κάθε τέτοιου μεγέθους εταιρείες, σε κάθε τομέα δραστηριότητας.
    Το τεραστιο μέγεθος και οι αρτηριοσκληρωτικές δομές που προκαλει ένα τέτοιο μέγεθος εμποδίζουν κάθε προσπάθεια γεννησης καινοτομιών.

    Η καινοτομία απαιτεί πεινασμένους για δόξα και χρήμα ανθρώπους και όχι ήδη χορτασμένους! Μυαλά που δεν έχουν καεί στην προσπάθεια τους για ένα διδακτορικό!
    Ανθρώπους που κυκλοφορουν και βλέπουν και εκτός εταιρείας. Που δεν φορούν τις παρωπίδες που φοράμε άθελα μας όλοι μας εξαιτίας της τριβής μας με την καθημερινότητα των εταιρειών που ζούμε και δουλεύμε 60 ώρες την εβδομαδα.

  7. Μιας και ανοίξες το θέμα…

    Μήπως πριν από όλα αυτά τα θαυμαστά (π.χ. LBS) πρέπει πρώτα οι εταιρίες να ρίξουν την τιμή της πρόσβασης στο internet; Οι τωρινές τιμές είναι 5, 6, 11 ευρώ το ένα (1) megabyte [Cosmote, Wind, Vodafone].

    Γιατί τώρα και να είχες ένα location API, έτσι και ανοίξεις κανένα Google Maps για να κάνεις π.χ. ένα mashup, τον έκαψες τον χρήστη σου.

    Βέβαια με την υψηλή τιμή, διατηρούν τους χρήστες μαντρωμένους σε υπηρεσίες στυλ VodaLive, WindPlus, CosmoWhatever.

  8. Panayotis says:

    @Δημήτρης: οκ, το θέμα του κόστους είναι κάτι για το οποίο δεν μπορώ να εκφράσω άποψη με την έννοια ότι δεν ξέρω πόσο τους κοστίζει η υπηρεσία, πόσο έχουν πληρώσει για τις άδειες 3G κ.λ. Αλλά θα μπορούσαν να δώσουν μεγαλύτερη αξία στις υπηρεσίες τους και να *θέλεις* να τις πληρώσεις.

    Όταν λέω για LBS, δεν μιλάω μόνο σε σχέση με internet. Το RPG που παίζεται σε φυσικό χώρο και σου επιτρέπει να ρίξεις “χειροβομβίδα” χτυπώντας όσους παίκτες είναι στην κυψέλη σου, δεν απαιτεί σοβαρό data transfer :-) Ούτε η εφαρμογή που ενημερώνει τους fan του τραγουδιστή ότι είναι κάπου κοντά τους και μπορούν να πάνε να ουρλιάξουν και να πάρουν αυτόγραφο.

  9. nikan says:

    Συμφωνώ με το Δημήτρη ότι το θέμα του κόστους πρέπει να λυθεί πρώτο και δεν υφίσταται ζήτημα αποσβέσεων. Είναι καθαρά πολιτική. Πως μπορεί να κοστίζει 0.7 Ευρώ το λεπτό για βιντεοκλήση και 1ευρώ τα 100Kb για data. Ποιά λογική κόστους ή bandwidth management παίζει σε τέτοια σύγκριση.

  10. Panayotis says:

    Από την άλλη, ίσως τελικά τις εταιρείες κινητής να τις σώσει το Google, “σέρνοντάς” τες στον σωστό δρόμο

  11. Έχεις δίκιο σε όσα γράφεις. Γνώμη μου είναι ότι όσο οι εταιρείες αυτές έχουν τεράστια περιθώρια κέρδους από την ομιλία δεν θα κοιτάξουν τίποτε άλλο. Όταν ο ανταγωνισμός θα στριμώξει τις τιμές, τότε θα ξεκινήσουν να ψάχνουν πώς θα κάνουν την εμπειρία πιο ενδιαφέρουσα.

  12. Pingback: vrypan|net|weblog » η Google δεν ανακοινώνει το gPhone αλλά μία “πλατφόρμα”